Digitale Fotografie Vakantie

Full frame or not to Full frame? That's the question. Op zich is het voor mijn werk niet echt nodig, maar de laatste tijd is er wel een tendens dat men mijn foto's steeds groter en groter geprint wil hebben. Dan geeft het hebben van een Full frame camera echt wel voordelen. Met de X-T1 en de X-T3 kwam ik met een beetje trucjes met interpolatie net aan tot 60 x 60 cm afdrukken. Met nu ineens een camera die hetzelfde aantal pixels heeft maar wel 2x zo groot is 90 x 90 cm geen probleem. En dat is de meerwaarde van een Full frame camera als de Z6. Voor de Z7 had ik geen geld. Plus dat daarmee de pixels weer kleiner worden. En dat wil ik juist niet. Ik wil grote pixels. Al had ik het geld wel gehad dan had ik nog geen Z7 gekocht. In het kort gezegd, hoe groter de pixel des te beter de camera.

Dit is een belangrijk verschil tussen Full frame en crop sensor camera's. Maar dan moet je wel vaak en veel vraag hebben naar grote prints. Als je dat niet hebt dan is de noodzaak is niet om naar Full frame over te stappen. Er zijn wel andere redenen waarom wel een Z6 te kopen maar die hebben niets met het sensor formaat te maken.

Fuji speelt in mijn ogen ook een gevaarlijk spelletje door te stellen dat ze nooit naar Full Frame zullen gaan overstappen. Canon en Nikon hebben zich nooit echt druk gemaakt om de spiegelloge markt, maar dat doen ze nu wel. En de tendens is echt dat Full frame bij beide merken het enige zal zijn wat er op de markt komt. Of komt er nog een Nikon Z serie in DX formaat?

Prijsdruk op camera's is er altijd. Dus waar de camera's van nu beginnen bij 2000 euro of meer voor full frame spiegel loos zal dit binnen twee a drie jaar zakken naar ik denk rond de 1200 euro. Fuji zal dan dan moeten zakken met haar prijzen. Je kan niet een crop sensor camera voor meer verkopen dan een Full frame. Dus een XT-5 gaat in de toekomst dik onder de 1000 euro kosten. Lagere verkoop prijzen betekent lagere winsten. Lagere winsten betekent minder geld om te investeren in R&D. Zover is het nog niet maar het zit eraan te komen. Sony, Canon en Nikon zetten vol in op de spiegel loze Full frame markt. Alleen Fuji niet.

Fuji is te klein om met drie lijnen objectieven op de markt te spelen (wanneer ook Fuji Full frames zou gaan bouwen). Fuji heeft met haar communicatie naar de buitenwereld dieren dicht gegooid. Waardoor een overstap van Fuji naar Full frame nu al onmogelijk lijkt te worden. daarbij hebben Nikon en Canon het grote voordeel dat "oude" lenzen bijna allemaal gewoon te gebruiken zijn op de "nieuwe camera's" behalve dan de crop beed sensor lenzen. Dus de 65 miljoen Nikon lenzen kunnen een tweede leven beginnen. Die stap kan Fuji nooit maken. Een crop beeld sensor lens gaat nooit werken wegens een te kleine beeldhoek op een Full frame camera. Dit is van mij uit in een notendop mijn visie wat er komende jaren kan gaan gebeuren. En misschien ook wel zal gaan gebeuren.

Kortom ik zet mijn kaart op Sony, Nikon en Canon. Bewust in die volgorde.

Histogrammen

Bovenstaande uitleg of inleiding is niet de reden waarom ik ben overgestapt. Nee, iedereen die ook maar iets heeft gevolgd van mij en mijn website weet hoe groot mijn frustraties waren door de Fuji Histogrammen. Zowel het live histogram als in de weergave. Omdat ze nooit kloppen. Dit is de allerbelangrijkste reden waarom ik ben overgestapt. Na jaren wachten en hopen op verbetering was ik wel klaar met het wachten.

De belangrijkste vraag is dus hoe zit het met het Nikon Histogram? Nou heel simpel. Gewoon perfect! Je ziet onder de onderstaande foto een foto van een beeldscherm van Nikon het histogram. Je kunt de Z6 zo instellen dat je OK knop gebruikt wordt om het histogram op deze manier te laten weergeven. Ideaal. Je gewone scherm hou je op het hoge lichten scherm en af en toe druk je op de OK knop en dan weet je exact hoe het met je laatste belichting zit. Mooier dan dit gaat het niet worden.

Bovenstaande foto is een goed voorbeeld van zeer nauwkeurig belichten. En er zijn twee belichtingen in één. Het ene gedeelte bestaat uit flitslicht en het andere uit daglicht. Door de flitsers uit te zetten kan ik goed checken waar ik zit met het daglicht in mijn histogram. Door flitsers weer aan te zetten kan ik zien in combinatie met mijn hoge lichten scherm of er niet per ongeluk een model in de foto overbelicht is en uitbijt. Een live histogram helpt hierbij, met flitsen, sowieso nooit. Live histogrammen werken alleen met bestaand licht. Dus dan moet je het hebben van je histogram wat je ziet na de opname. Bij Fuji klopt die nooit, en bij Nikon altijd. Dat maakt fotograferen een stuk eenvoudiger.

Het live histogram zit er wel eens een paar procentjes naast. Het scheelt maar heel weinig. Perfect is het niet, maar wel betrouwbaar. De afwijking van een paar procentjes dat het Z6 live histogram ernaast zit is een constante fout. Je kunt daar makkelijk rekening mee houden.

En het echte histogram na de gemaakte foto is gewoon perfect!

Ook deze zijn bij Nikon niet perfect. Voor alsnog ligt hier voor alle camera merken die zich op het spiegelloze pad begeven een punt van aandacht. Twee schermen zijn mooi en aardig, maar hoe krijg je ze gelijk aan elkaar. Daarvoor zijn wel instellingen te vinden in je camera en die gebruik ik ook allemaal, maar 1 scherm is altijd het beste. Bij voorkeur je zoeker.

Er zijn twee manieren om je gemaakte foto te beoordelen. Op je LCD display zoals je al jaren gewend bent of door je zoeker (EVF). Ook bij Nikon zijn deze twee niet exact gelijk aan elkaar te krijgen. Ik vind het Nikon scherm wat te helder en te hard qua contrast. Waar bij Fuji de schermen ook qua kleur veel afwijkingen vertoonden. Die wel redelijk goed af te stellen waren.

Welk scherm moet ik geloven?

Beoordelen van je foto doe je altijd door je zoeker. Dat is het meest betrouwbare scherm. Het lijkt of de fabrikanten iets minder aandacht, tijd en geld besteden aan goede lcd displays vergeleken met DSLR's . Ik zeg beoordeel alles door je zoeker. Die is precies goed. Wel na aanpassingen in je menu's. Niet op automatische helderheid laten staan. Dan klopt er helemaal niets van. Momenteel staat mijn monitor helderheid gewoon op 0. Mijn helderheid zoeker staat op -1. Dan zijn de twee redelijk gelijk aan elkaar. Helemaal klaar ben ik er nog niet mee.

Kleuren:

Fuji staat bekend om haar mooie kleuren. Dat vond ik per opvolgende serie minder worden. Ook een belangrijke reden om terug te gaan naar Nikon. Hoe je doet doe je het met de Fuji, maar de kleuren zwemmen. Je kunt ze nooit echt krijgen zoals je ze wilt krijgen. Het blauw van Fuji vond ik sowieso altijd al wat waterig, maar dat is een kwestie van smaak. Los van wat ik ook deed met kleurstanden en verzadging in de camera.

Direct gevolg van een vreemde witbalans ( Kelvin waarde schaal) op de Fuji camera's. De stappen die daar gemaakt worden zijn in een aantal gevallen veel te groot. Bij de Z-6 kun je per 10 graden Kelvin je witbalans waarde aanpassen. 10 graden Kelvin verschil is een beetje overdreven van Nikon, dat ziet geen mens. Ook ik niet, maar wel 50 Kelvin waarde verschil. Maar bij Fuji zijn er heel veel gaten van 400-300 en 200 K verschil. Dat is echt veel teveel. Het is mij ook altijd blijven verbazen dat de kleurenspecialist Fuji dit nooit heeft veranderd. Over het algemeen werk ik met verschillen van 100 K verschil. Heel soms met een nog kleiner verschil.

Met de Nikon Z6 kan dit gelukkig weer. Het werkt zoveel prettiger en preciezer. Je kunt op deze manier zoveel mooiere kleuren produceren die precies zijn zoals jij ze wenst. Van 5600 K naar 5300 K op de Fuji is echt een te groot verschil. Dus hiermee ben ik ook weer erg blij. En zo hoort het ook. Het is niets bijzonders. Canon doet het, Sony kan het ook en Nikon ook. Kelvin waarde moet je gewoon per 100 K kunnen veranderen.

Na jaren werken met de Fuji en haar velen oplossingen om belichting problemen aan te passen was het even wennen aan het idee om te weten dat na aankoop van de Z6 ik heel veel mogelijkheden zou gaan missen. Geen DR aanpassing, geen losse S En H in te stellen. Dat zijn nogal belangrijk tools op iedere Fuji camera, behalve dan voor de RAW fotografen want die weten niet eens waar deze toepassingen voor dienen. Bijna iedere foto kon zeer verantwoord of zelfs mooi gemaakt worden door de aangeven ingebouwde technieken.

Bij een van mijn eerste keren fotograferen met de Z6 ging ik dan ook behoorlijk in de fout.

In bovenstaande foto zit in principe een hoog contrast. Maar alles zag er in mijn camera zo vlak uit. Ik zat echt te klooien. Voorzichtig begonnen in kleurstand NL. maar ik kwam er niet uit en bleef maar doorklooien. Ik had gewoon niet door dat het hoge contrast wat er echt wel was gewoon te laag was voord standje NL op de Nikon. Het blijft op deze manier een vlakke plaat.

Het histogram, deze is vanuit de software en niet meer vanuit de camera, liet wel aan beide kanten ruimte zien, maar bij ging er nog steeds geen lampje branden. Tot het moment dat het wel gebeurde en ik mij bedacht, maar dit is een veel te makkelijke foto voor deze camera! Ik moet naar de standaard kleurstand gaan en misschien ook nog wel contrast verhogen anders blijft het gewoon een hele vlakke en flauwe foto. He he wat een ontdekking. Dat ik er zo lang over deed kwam gewoon omdat ik jarenlang gewend was om problemen op een bepaalde manier (de Fuji manier) op te lossen.

Maar de Nikon Z6 heeft geen problemen met dit soort foto's maken. Sterker nog , ook onderstaande foto is eigenlijk te makkelijk voor de camera. Ineens besefte ik door over te stappen van het een naar het andere merk hoeveel groter het dynamisch bereik van de Z6 is vergeleken met de X-T3. En laatst genoemde is toch ook geen misselijke camera. Ik denk/gok dat het dynamisch bereik van de Z6 bijna 2 stops groter is dan van een X-T3.

Deze uitleg en vermoeden werd voor mij bevestigd in alles wat ik later nog fotografeerde. Met de Nikon is het vaker contrasten toevoegen dan verminderen zoals bij de Fuji met de S en H functie en de DR. DE Z6 haalt volgens DXO Mark 14,3 stops dynamisch bereik. Fuji wordt helaas nooit door hun getest. Sony zit op dezelfde waarden, logisch omdat Nikon zeer waarschijnlijk gebruik maakt van Sony beeldsensoren, en Canon hobbelt er achteraan. Ook met het spiegelloze camera's. Al hoewel het gaat wel vooruit. DE Canon R zit inmiddels ook op 13,5 stop dynamisch bereik. Eindelijk gaat Canon hier eens serieus werk van maken.

Terug naar de Z6. Het is heerlijk en lekker spelen met de Fuji. Heerlijk voor creatieve fotografie en hoe je belichting problemen kunt oplossen. Maar als je geen belichting problemen hebt zoals met de Z6 dan kies ik toch altijd daarvoor. Sterker nog, ik moet vaak iets toevoegen in plaats van eraf halen. Een compleet andere ervaring.

Dit was uiteindelijk mijn beste foto van die middag. Een veel hoger contrast opgezocht, door de blonde dame die net toevallig buiten de tent ging staan. Kwam goed uit want daardoor kreeg ik een hogere contrast foto. Die makkelijk te maken viel. Deze is zelfs nog zonder Active D Lighting gemaakt. Was niet nodig. Genoeg doortekening nog in de tent en in de zwarten.

Hoe scherp de Nikon Z6 is kan ik niet laten zien via een website. Daarvoor zul je prints moeten maken. Lekker zelf afdrukken. En wat je dan ziet!!! Het lijkt wel 3D fotografie. Mede ook door het Full frame formaat, maar ook door de waanzinnige scherpte van de Z6 lijkt het net alsof onderwerp los komen van de achtergrond. Gekke gewaarwording. Helaas zal bijna niemand daar achter komen omdat er bijna niemand nog zelf zijn foto's afdrukt. Zonde. Maar wat je dan ziet! Nieuwe dimensie.

Bovenstaande foto was een foto voor een klant die een leuke familie foto wilde hebben. Verschillende foto's moesten groot afgedrukt worden. Zelfs tot formaten die ik zelf niet kan afdrukken. Wat je hier ziet geeft geen enkele indicatie wat je ziet als je gaat printen, maar gaaf is het wel als je het groot geprint ziet.

Met de scherpte in je foto kun je heel erg spelen. In alle kleurstanden zijn er schermen met instellingen aanwezig t.a.v. scherpte en contrasten. De uitleg hierover in de Nikon handleiding klopt niet. De uitleg die niet klopt in de handleiding gaat over lokaal contrast. Daarmee kun je structuren in wat dan ook meer of minder laten zien. Ik laat je een voorbeeld zien. Niet perse mijn beste foto's maar het gaat om het idee.

En dan ben ik er nog niet. Want er is nog veel meer mogelijk. In alle kleurstanden kun je ook nog de volgende instellingen vinden. Zie hieronder.

Deze twee instellingen te vinden onder verscherping werken weer samen met de functie lokaal contrast. Je kunt er de meest gekke en bizarre foto's mee maken. Rimpels hoeven niet meer perse een probleem te zijn. Die kun je een heel eind weghalen. Door:

1. Laag lokaal contrast
2. Lage verscherping
3. Laag verscherping midden bereik.

Lokaal contrast doet de grootste truc in de Nikon Z6. Maar verder fine tunen met verscherping en vooral verscherping midden bereik maakt je foto's nog aparter of mooier. Een vrouw met een beetje rimpels op middelbare leeftijd kun je als je wilt boterzacht fotograferen. Als je dat wilt ? Er staat niet dat het moet. En uiteraard kan het ook precies andersom. Dat liet ik in het voorbeeld met de paarden zien. En dat waren nog niet eens de meest extreme voorbeelden. Het kan nog veel extremer.

Kortom ook met de Nikon valt heel wat te spelen. Minder met belichting instellingen vergeleken met een Fuji, maar meer met scherpte en zachtheid. Okay, hieronder nog één voorbeeld. En uiteraard komt alles weer rechtstreeks uit de camera. En wil je echt hiermee leren spelen dan kom je maar lekker weer op cursus bij mij.

Bij de linker foto heb ik niets gedaan. Dat is gewoon een foto op standje neutraal en alle instellingen op 0. De rechter foto is nog steeds standje neutraal, maar nu staan alle contrasten en verscherpingen ongeveer op maximaal. De zachte versie laat ik even weg. Dat sloeg nergens op bij dit onderwerp. Een zachte telefoon????? En zacht Beton????

Het is niet allemaal hosanna met de Z6. Zo is de beeld sensor reiniging echt dramatisch slecht. Doet hij het wel? Met de Fuji had ik echt nooit last van stof op de beeldsensor. En zowel dan was het zo weer weg met de ingebouwde beeld sensor reiniging. Bij de Z6 kun je doen wat je wilt, maar stof blijft erop zitten. Echt bizar irritant.

Nog netter werken is een must. Pas op voor stof. Het zit er zo op. Het lijkt wel alsof er een stof magneet is ingebouwd in de Z6. Bij mij zit nu standaard in de tas swapjes en optical cleaning fluid om ter plekke de beeld sensor schoon te kunnen maken. Wat heel makkelijk te reinigen is, maar het is en blijft irritant. Maak eens een nieuw sensor reiniging systeem Nikon. Deze doet niets!

De foto's op je beeldscherm is ook wel een probleempje. Ik werk op een 27 inch iMac en dat is best wel groot. Toch is de resolutie te laag ( zonder een retina scherm) om de werkelijke scherpte van de Z6 te mogen aanschouwen. Op mijn werkplek heb ik een 4K Retina scherm en een Dell 27 inch naast elkaar staan. Op de Apple, op het retina 4 K scherm kan ik de snerpte goed zien van de Z6 foto's, op de Dell 287 inch niet. Dan moet ik echt gaan inzoomen om de scherpte duidelijk te krijgen. En het is veel scherper dan je in eerste instantie ziet.

Ook hierbij kom der pas echt achter als je ook nog eens minimaal op A2 gaat printen. Op A3 leuk en aardig, maar daar is het niet voor gemaakt maar wel ook mooi hoor. In dat opzicht ben ik wel weer benieuwd naar de Z7. dat moet helemaal mind blowing zijn. Deze Z6 doet me denken aan mijn digitale Hasselblad met Phaseone DB (toevallig ook 24 M pixels uit 2004). Je kunt oneindig lijkt het wel blijven uitvergroten. Daar waar een crop sensor heel snel afhaakt.

Ja dat is nou toch zo sneu. Ze zitten te slapen in Japan. Acvtive D lighting is belichten, belichten, belichten totdat je hoge lichten niet meer uitbijten. Dan worden de zwarte te donker en dan zet je je Active D lighting aan. Laag, normaal of sterk en dan heb je in één foto het beste van twee werelden. Helaas is het met de Z6 zo dat als je die aanzet gelijk weer je hoge lichte uitbijten. Die neemt de ADL dus mee. Verkeerde programmering in de fabriek in Japan. Zo op te lossen. Ze pakken een te brede bandbreedte van wat verhelderd moet worden. Slordig. Tijd dat ze me weer eens een weekje inhuren.

Oplossing is: nog 1/3 donkerder belichten om gelijk de foto van je ADL op te vangen. Beetje raar, niet puur en zuiver qua werken, maar het is wel nodig. En zo zie je maar weer, de perfecte camera bestaat nog steeds niet.