Fotografie wordt voor mij nog steeds leuker. Ik behoud mijn plezier wat op zich vrij uniek is. Er zijn er niet veel meer over van 40 jaar geleden. Ik wil/moet van mijzelf nog flink aan de bak. Omdat ik tot de conclusie ben gekomen dat ik eigenlijk maar één ding goed kan en dat is fotograferen. Waarom zou ik mijn tijd dan besteden aan andere zaken. Je kan je tijd maar één keer nuttig besteden. En dan daarbij komt ook dat de laatste 2 jaar het fotografisch bekeken qua cursus geven en zelf fotograferen een drama was. Niets kon, niets mocht, maar ik ben al vroeg besloten om te kijken naar wat er wel kon. En dat was besyt nog wel veel. En ja, de laatste twee jaren hebben mij ook laten inzien dat fotografie op zich niet tot de essentiële zaken van het leven behoort. Al hoewel is dat wel zo? Cultuur als afvalputje. Daar ga ik het verder niet over hebben, maar het verklaart wel hoe ik tot bepaalde keuzes kom of kan komen.

De eerste 38 jaar

Eerst even 40 jaar terug in de tijd in een veel te kleine en summiere samenvatting.

Van mijn oma kreeg ik op 8 jarige leeftijd mijn allereerste camera. Een Agfa click- clack. Legendarisch ecamera met rolfilm. Zo ben ik begonnen op mijn fiets. Ik fietste eindeloos om de Reeuwijkse plassen heen. Fietsen was mijn lust en mij leven. Voortaan ging het cadeau van mijn oma altijd mee. En af en toe stapte ik af om eens een foto te maken van bijvoorbeeld twee in kroos duikende eenden in een slootje. Die eerst samen op een bal zaten om dat drijvende kroos tegen te houden in een sloot. In mijn herinnering is dat mijn eerste bewust gemaakte foto. Was die goed? Nee echt niet. Maar grappig of verwonderlijk vond ik het wel. Fotografie, de wereld van je verbazen.

Twee jaar later, in de vijfde klas van de lagere school, kreeg ik Pim Steenbergen als leraar. Iemand die ik bewonderde. Een echte natuur liefhebber een een hele goede volleyballer bij eredivisionist De Goudsche Verzekeringen". Man wat kon meester Pim hoog springen. En als hobby had hij fotografie. Tijdens een werkweek op school gingen wij de natuur in met meester Pim. En ik zal nooit vergeten hoe ik een foto mocht maken met zijn camera. Met een Soligor 400mm erop. Wauw, wat was dat een machtig groot objectief. Ik was zo onder de indruk. En vervolgens heb ik die foto zelf afgedrukt in de tijdelijke doka op school. Een foto van een Fuut zien verschijnen op wat net alleen maar een maagdelijk wit stukje papier was. Dan stop je zo'n wit velletje papier ( na het te hebben belicht) in een bak met ontwikkelaar en dan komt er ineens de foto van de fuut tevoorschijn. Dit was in mijn beleving pure magie. Op dat moment wist ik al dat ik fotografie wel heel erg gaaf vond. Dat allemaal door één man. Eén leraar kan het verschil maken. Een jaar of zes geleden ben ik langs gegaan bij Meester Pim in het Groen hart van Nederland. Om hem te vertellen dat hij voor mij het grote verschil gemaakt heeft vroeger. Daar was hij een partij trots op. De leraar die het verschil maakt. Je hebt er maar 1 of 2 in je leven nodig! Het meest gekke was wel dat ik hem nu gewoon Pim mocht noemen. Een middag om nooit te vergeten. Pim Steenbergen, mijn grote voorbeeld als mens en als leraar. En hij was best wel streng en duidelijk.

Tot mijn 16e heb ik regelmatig gefotografeerd. Niets hoogstaand, maar ik was bezig. En ja dan komt dat moeilijke moment dat je een beroeps keuze moet gaan maken. Naar welke vervolg opleiding ga je? Ik kon twee dingen aardig. Tennissen en fotograferen. Ik koos voor het laatste.

Vanaf mijn 17e levensjaar ben ik begonnen met tellen dat ik fotograaf ben of in opleiding daartoe was. De opleiding was de MTS fotografie in Den Haag. De enige echte ouderwetse vakopleiding zoals ze tegenwoordig niet meer bestaan in Nederland. Ik dacht na het afronden daarvan dat ik heel wat was, maar ik was nog helemaal niets. Ik was niets meer dan een ei die dacht te kunnen fotograferen. Iets leren is iets heel anders dan het beheersen en ermee kunnen spelen. Achteraf gezien was ik ook veel te jong voor die opleiding. Te weinig mee gemaakt, te weinig visie. Ik was niets meer dan een jongen met een camera en een paar objectieven. Er stonden gewoon nog niet genoeg kilometers bij mij op de teller. En dan is fotografie best heel lastig. Maar ik heb het gered. Hard werken en een plaat voor je kop hebben. De twee basis voorwaarden om een goede fotograaf te worden, ooit. Ik had ze zonder dat ik het wist op dat moment. Maar geloof me, het kwam me niet aanwaaien en het was een groot gevecht met mijzelf. Niks rozengeur en maneschijn. En al helemaal niet zoals je tegenwoordig over ziet, dat iedereen cum laude afstudeert. Ik heb er keihard voor moeten werken.

Andere klasgenoten waren onder andere Koos B. en Jaap V. In dat opzcicht was het wel een unieke klas. Er zaten meer mensen in die ene klas die wel wat bereikt hebben in de fotografie en nog steeds bezig zijn. Dat was met andere klassen niet zo. Drie man uit één klas die 40 jaar later nog druk bezig zijn… dat is best wel uniek.

En vandaar ook dat ik deze blog schrijf. Wie doet er 40 jaar hetzelfde en kan dan nog steeds zeggen dat hij/zij niet uitgeleerd is? Dat je er nog steeds zin in hebt. Dat je wilt maken en produceren. Het gevoel dat je nog lang niet klaar bent. De meeste mensen gaan na wat ze dan ook gedaan hebben na 40 jaar toch echt wel met pensioen. Nou ik nog lang niet.

Mijn belangrijkste foto tijdens de opleiding was onderstaande foto. Met een Hasselblad SWC camera. 6x6 film in een body met vast groothoek objectief. Die als prettige bijkomstigheid had dat als je hem exact recht hield, je geen wijkende lijnen had met architectuur. Jaap V was op de foto druk bezig met de technische camera. Waar ik ook mee liep te sjouwen. Een grote koffer van 1 meter lang en 40 centimeter breed. Film cassette's, film doosjes, hel zware Gitzo statieven waarvan we de poten uitdraaiden om zo samen twee koffers tegelijk te kunnen tillen. Die poten gebruikten we als een soort draagbalken. Anders kon je er geen kilometers mee lopen. Twee koffers tezamen wogen meer dan 30 kilo. Dat waren nog eens tijden. Wat is het tegenwoordig makkelijk met digitale camera's. Ook in dat opzicht is er veel veranderd in 40 jaar tijd.

Chateau Cheverny, Loire gebied

In de tweede klas van de MTS mochten er 10 uitgekozen leerlingen naar Frankrijk om de architectuur en wijnoogst van het Loire gebied te fotograferen. Het was een eer als je werd uitgekozen. Want in het tweede jaar waren er nog steeds 90 leerlingen over van de 120 waar we mee waren begonnen. Het was een langzame afval race. Een soort squid game voor fotografen. Wie houdt het 't langst vol? Uit alles wat we gezamenlijk hebben gemaakt werd mijn foto gekozen voor de expositie die een wereldwijde rondreis ging maken. Waarom deze foto? Gewoon, omdat het best wel een slimme foto is voor als er een affiche moet komen om een expositie aan te kondigen. Het is typerend voor mijn fotografie. geen kunststukken, maar logische fotografie. Je ziet in de kasteel foto meteen waar de expositie over zal gaan. Ja, de wijnoogst stond er niet op. Dat is waar. Dat ging niet. Logisch of slim fotograferen is en was wel mijn ding. Moest ook wel want je werd opgeleid om de wensen van de klant te vervullen. Freaken, doe je maar in je eigen tijd. Dat had ik heel snel door. Door deze foto kreeg ging ik snappen waar je als commercieel fotograaf aan moet voldoen. Het was alles behalve een kunstzinnige opleiding.

Na de MTS fotografie eerst een jaar naar Israel gegaan om feest te vieren. En toen kwam de eerste baan. Bij een reclame studio in Barendrecht. Mijn pech was dat ondanks ik pas net van school afkwam ik helaas vele malen beter was dan de "hoofd" fotograaf. Dat had niet zo moeten zijn. Die had het zichzelf aangeleerd en het was gewoon bagger slecht wat die man maakte. Ik moest alles doen zoals hij het deed. " ja maar, het kan veel mooier" zei ik dan. Niets mee te maken kreeg ik als repliek. Je moet gewoon doen zoals ik het doe. Dat ging dus niet lang goed. Na 6 weken werd het dienst verband beëindigd. Het beste wat mij ooit is overkomen, ik werd god zij dank ontslagen.En het stomme was dat ik mij op dat moment niet mislukt voelde.

Het was een baan van stomweg productie draaien. Catalogi fotografie zoals je in de Blokkker en Marskramer folder ziet. Minimaal 30 product shots per dag fotograferen. Dat is dus inclusief product uitpakken, setje maken, licht neerzetten, belichting maken. Maximaal twee belichtingen per onderwerp. Belichting trapje mocht perse niet meer zijn. Want de opnamen (vlakfilms 4x5 inch) werden aan het eind van de dag geteld in de donkere kamer. En oh wee als ik 1 film teveel had verbruikt. Dan kreeg ik weer een karrevracht stront over mij heen of ik wel wist wat één 4x5 inch vlakfilm kostte. Ja, dat wist ik. 2 gulden. En daar gingen we weer. Ben je helemaal van de pot gerukt dat je zo met onze materialen omgaat? Ben je achterlijk of zo? Hoe vaak moet ik het nog zeggen, maximaal twee opnamen per onderwerp. Anders ga je eruit! Wel dat laatste gebeurde dus. Had ik hier vier jaar voor gestudeerd? In een koude studio op een industrie terrein productie staan draaien? Koffiekopjes, koffiezet apparaten, potten, pannen, schroevendraaiers en ga zo maar door. Alles wat je kon fotograferen voor een catalogi kwam er wel langs. Het was puur geestdodend werk. En dan dag in en uit moeten luisteren en samenwerken met een man wel mijn baas was, maar er zelf niets van kon. Heb je daar dan vier jaar voor gestudeerd? Het hoefde niet mooi te zijn, als het er maar herkenbaar op de foto stond. Waarom heeft niemand op school mij verteld dat dit ook fotografie was?

Gelukkig volgde er binnen een week of zo een ander dienstverband in Leiden. Dat was een stuk leuker. Met goede en leuk collega's. Maar helaas geen andere goede fotografen. Die ene goede was net weg gegaan en daar kwam ik voor in de plaats. Normaal gesproken is je eerste tijde bij een studio een tijd dat je veel gaat leren van je "meester". De man die je salaris betaald, maar helaas kon hij me niets leren. Hij leefde het leven van een fotograaf, maar de inhoud was er niet echt. Helaas heb ik nooit onder de hoede van een echte meester mogen werken. Ik moest het allemaal zelf maar uitzoeken met vallen en opstaan. Dat heeft er voor gezorgd dat de lessen die ik op de MTS had gekregen nog meer ben gaan toepassen verder zelf ben gaan uitdiepen. Op de eeuwige zoektocht naar kan het mooier en beter.
Daar is ook mijn lichtplaatsing verder door ontwikkelt. Door te zoeken, door consequent te werken, geen concessies doen aan je licht plaatsing. Want mooi licht is alles voor een foto.

Dat ik leuk en mooi werk voor Heineken mocht maken, en meer van dit soort grote internationale bedrijven heb mogen maken doet er niet niet toe. Ik ben niet zo van name dropping. Ik kan me redelijk irriteren aan mensen die hun status ophangen aan dingen uit het verleden. Beroemde mensen of merken. Leuk en aardig, maar het gaat erom wat je nu doet. Niet op wat je ooit gedaan hebt. Ik ben een goede fotograaf, maar commercieel niet best. Een eigenschap waar veel creatieve en passievolle mensen last van hebben. Je bent altijd of het een of het ander. De twee vaardigheden in één persoon komt zelden voor.

En toen kwam er ineens een hele rare onderbreking. Na jaren werken in donkere studio's en donkere kamers en 's ochtends en 's avonds in het donker heen en weer van en naar je werk begon ik daar een beetje depressief van te worden. Ik stond dag en nacht in het donker. Ik realiseerde mij dat ik niet zo wilde doorgaan tot aan mijn pensioen. Dan zou ik hartstikke gek zijn geworden. Ik heb nog vervolgens veel gewerkt als zelfstandig fotograaf, maar toen kwam er een grote verandering waar ik aan toe was.


Want out of the blue belde Nikon Europa mij om voor ze te komen werken. Ik laat nu een paar details weg, anders wordt dit verhaal wel heel erg lang. Ik had wel al wat gedaan met digitale fotografie en Casio. De uitvinder van digitale fotografie. En zo kwam ik via een kleine omweg bij Nikon terecht. Ik heb daar echt alles gedaan. Ik kwam binnen als assistent marketing manager, werd product manager om vervolgens marketing manager te worden. Wat zegt dat? Helemaal niets. Ja, ik verdiende veel geld. Maar van geld word je niet gelukkig kwam ik al snel achter. Waar ik wel gelukkig van werd was omgaan met de Japanners in en buiten Japan. Ik heb nog heel even samen gewerkt met de legendarisch ontwerper Kamakura. De Man van de Nikon F. En later met Tomino. Ook een legendarisch wijze techneut en hele lieve man. Van die twee heb ik zoveel geleerd. Want laten we niet vergeten, ik kan ze ook ontwerpen vanuit het perspectief van een fotograaf. Dat is waar ze me eigenlijk voor hadden aangenomen. Nikon wilde direct camera's gaan ontwerpen vanuit de visie van een fotograaf. Daar bleef het echter niet bij omdat ik nog meer bleek te kunnen. Ik kon heel aardig bijvoorbeeld de communicatie gaten dichten tussen de oosterse en westerse denkwereld. Ik was een soort vertaler voor beide groepen. Ik zorgde ervoor dat ze elkaar gingen begrijpen. En dingen als het organiseren van een Photokina was slechts een kleine bijzaak.

Ik heb mega gave jaren bij Nikon Europa mogen meemaken. Intensief, erg zwaar, leerzaam, uitdagend en het maakt mij als fotograaf gek genoeg completer. Ik werd er commerciëler. Ook tijdens de Nikon periode heb ik veel gefotografeerd. Foto's van producten, introductie foto's van wat te verwachten van een nieuwe aangekondigde camera in een tijd dat de kwaliteit per half jaar omhoog vloog. Trainingen gegeven aan de beste fotografen ter wereld, want alles was nog nieuw voor ze. Samen fotograferen, begeleiden en maar vertellen dat ze de digitale techniek verkeerd toepasten. Dat ze film belichtingen aan het maken waren op een digitale camera. En dat het daarom niet goed ging. Dat een digitale camera toch echt heel anders werkte. Histogrammen uitleggen waar de heren nooit naar keken. En nog veel meer.

Maar mijn allerbelangrijkste kindje was de Nikon D-1.

Samen met Tomino ontworpen en kei- en keihard aan gewerkt. waar tot de komst van de Nikon D1 een spiegelreflex minimaal 40.000 gulden kostte, gooide wij de markt open door een veel betere camera te maken v oor slechts een kwart van de prijs. Dit is de camera die de spiegelreflex camera markt heeft opengebroken. Ik gebruik de D1 nu ook als name dropping, ik weet het, maar dit was zo iets unieks! Een echte legendarische camera. Hier zal ik mijn hele leven lang trots op blijven. Een Nederlander die in Japan werkte om een Japanse camera te maken. Als enige westerling aanwezig zijn bij volledige Japanse vergaderingen.

Na vele jaren werd het echter tijd Nikon te verlaten. Als ik nog 10 jaar zo was door gegaan hadden ze mij tussen zes plankjes het bedrijf kunnen uitdragen. Dat viel mijn tante Bertie ook op. Die maakte een opmerking dat ik er wel erg slecht uitzag. En ik vind Nikon heel erg leuk en lief, maar dat was het me niet waard. En ik had een keuze, weggaan. Net zoals met fotografie, je hebt altijd een keuze. Een Japanner binnen Nikon of ander Japans bedrijf niet. Die moet. Je kan niet zomaar de toko verlaten. Ik kon dit wel tot zeer groot verdriet van mijn hoogste bazen.

Nikon had me veel gekost. Verbroken relatie en totaal geen privé leven meer. Niet meer sporten, te weinig fotograferen en ga zo maar door. En toen kwam ik ineens Babs tegen. Alweer door tante Bertie. 6 weken later vroeg ik haar ten huwelijk. Alleen kwam Babs wel met het vreemde idee om naar Frankrijk te gaan verhuizen. Ach waarom ook niet. Verandering is altijd een verrijking. Je wordt er altijd beter van. Niet in een hoekje blijven zitten. Of altijd maar dezelfde fotografie blijven beoefenen. Stilstand is achteruitgang!

En zo geef ik nu al weer 16 jaar fotografie les. En dan durf ik best te schrijven: van wie kun je beter les krijgen dan van een man die goed opgeleid is, al eerder les heeft gegeven en trainingen aan topfotografen uit de gehele wereld? En de fotografie wereld vanuit verschillende standpunten kan bekijken en kent. Daar is er geen tweede van. Dit in tegenstelling tot al die zolder kamer artiesten die ook denken te kunnen lesgeven. Of ik zou kunnen lesgeven daar twijfelde in niet echt aan. Wel of mijn idee zou aanslaan. Ik had natuurlijk jaren gezien dat mensen wel camera's kochten, maar geen idee hadden wat ze ermee konden doen. En dat is eigenlijk nog steeds zo. Bij gebrek aan opleiding en vaardigheden fotografeert 98% nog steeds in RAW.

En ja ik fotografeer nog steeds. Sterker nog, meer dan ooit. Ik ben bijna 57 jaar oud en heb zo berekend dat ik nog zeker 30 jaar mee kan als fotograaf. Dan is het wel zinnig om mijn eigen carrière nog een keer nieuw leven in te blazen. Ik heb wel het een en ander gedaan de laatste 16 jaar, maar ik was niet echt gefocust. Ik deed het er een beetje bij. Naast het lesgeven als het paste in mijn agenda.

Een andere foto waar ik erg trots op ben. Hoe ver zou ik kunnen komen met het namaken van het Joodse Bruidje van Rembrandt. Mijn grote inspiratiebron.

De volgende 30 jaar

De prioriteit lag echt bij mijn cursisten. Dat gaat nu toch wel wat veranderen.

A. Omdat ik er zin heb.
B. Omdat de laatste twee jaar de cursisten niet in de gewenste aantallen kwamen door al dat gedoe met Corona.
C.Omdat ik te goed ben om niets te gaan zitten doen. Die afgelopen twee Corona jaren waren wat dat betreft wel erg leerzaam.
D. Omdat ik teveel fotografische shit zie.

Ik heb kennis en kunde en ik vind dat ik schatplichtig ben om iets te doen met mijn kunnen. Ja, ik zal cursus blijven geven. Zeker weten. Het houdt mij scherp en het is gewoon leuk. Dus wees niet ongerust. Ik wil voor mijn eigen onderbuik gevoel verdergaan. Stilstand is achteruit gang. Ik blijf lesgeven, maar ik ben zelf weer veel meer gaan fotograferen. Ik woon niet echt in een gebied waar goede of grote opdracht gevers aanwezig zijn. Het wordt dus weer een lange weg. Beetje bij beetje opbouwen vanuit een geografisch lastig gebied. Nou dat valt wel op te lossen. Gewoon foto's maken die een ander niet maakt. En dan moet ik een keer mazzel hebben dat iemand die er echt toe doet een keer een foto van mij onder ogen krijgt. En dan kan het alsnog snel gaan.

Wil dan beroemd of rijk worden? Nee, maar ik wel nog grote producties gaan draaien. Producties met geld. Dat geld is dan voor de productie en niet voor mijzelf. Geld zorgt ervoor dat je sets leuk kan gaan aankleden. Ik hoef geen 180.000 dollar per dag te verdienen zoals Annie Leibovitz. Waanzin! Dat is geen enkele fotograaf waard. Een beetje meer waardering voor mijn werk zou er nog wel een keer mogen komen. Als ik zie hoe de waardering is voor sommige fotografen…. dan denk ik, dat doe ik beter. Af en toe voel ik me best wel eens een beetje een Vincent, je weet wel, die man met één oor.

Voorbeeld van simpele fotografie die niemand anders maakt. Zonder photoshop gedoe uiteraard. De ballerina stond daar echt op het water. Kwestie van logisch nadenken. Truc leg ik niet uit hier. Ook op deze foto ben ik erg trots. Had nog mooier gekund, maar dat is altijd zo. En met 4 graden koud water tot je nek in het water hou je het niet heel lang vol zonder duikpak.

Bizar he? Ik ben 40 jaar bezig en ben nog steeds aan het opbouwen! Ik vind het wel humor. Ik ben gemotiveerder en hongeriger dan ooit. Ik heb nog zoveel te laten zien. Ik wil meer aandacht voor mijn werk. Je hebt geen idee hoe hard ik aan de kar trek momenteel. Investeren in exposities, in vrij werk, opdrachten maken die soms niet echt mijn ding zijn, maar ik doe ze wel. Omdat van het ene het andere kan komen. Omdat het gebied waarin ik leef het Franse platte land je niet al te kieskeurig kan zijn qua klanten. Het is gewoon aanpakken wat er is. Meters maken, mijn naam opbouwen. Omdat ik het nog steeds zo graag wil of meer dan ooit wil. En dat na 40 jaar fotografie. Is toch bijzonder? Dus ik kan wel stellen dat ik een gelukkig mens ben.

En het is ook maar een tussen balans na 40 jaar fotografie. Okay, ik ben wel over de helft. Dat wel. Maar er zit meer in. Dat voel ik. Dus ik ben weer heerlijk aan het buffelen en zwoegen. Investeren in mijn naam en carrière. Ik ga nog eens alles uit de kast trekken. Inmiddels ben ik regionaal erg bekend, Ik ben die fotograaf met het magische licht. Zo omschrijven ze me. Er is niets magisch aan mijn licht. Het staat gewoon altijd goed en consequent. Mijn eigen licht theorie van 40 jaar) zit erachter. En dat leidt dan weer tot dit soort foto's.

Ook weer een foto waar ik heel erg trots op ben. Studio Hartcourt lichtplaatsing gebruikt voor hele andere zaken dan portretten. Waarom? Omdat het kan. En er is maar 1 manier om erachter te komen. Door het te proberen. Want stilstand is achteruitgang.

En deze laatste foto met een stuk hangend vlees is toch echt een foto zoals ik ze nog nooit gemaakt heb. Zonder Photoshop uiteraard, maar wel met extreme licht beheersing/plaatsing en kennis van techniek die in iedereen camera is ingebouwd. Het is een foto van slechts 2 maanden geleden. En je bent zo goed als je laatste foto schreef ik eerder.

Mooi om deze blog zo af te sluiten. Ik ga nog wel wat meer schrijven over mijn 40 jarig bestaan als fotograaf. Er zijn meerdere invalshoeken. Of beter gezegd, het is maar net hoe je ernaar kijkt.