Digitale Fotografie Vakantie

Patrick Kijkt

Het nieuwe statieportret

De onderstaande Patrick Kijkt had ik al zeker een week klaarstaan. Ik twijfelde of ik deze zou gaan plaatsen. Het is wederom afstandelijk kritisch. Ik heb daar geen probleem mee en probeer ook alles te onderbouwen, maar vele mensen hebben daar duidelijk moeite mee. Zijn ze weer boos op mij. Dat is hoe je het went of keert niet leuk, maar mij de mond laten snoeren? Nee, dat nooit! Na een week getwijfeld te hebben (bijna toch niet geplaatst door twijfels) zag en las ik vanavond zaken waardoor ik opeens zeker wist dat deze Patrick Kijkt wel geplaatst moet worden. Sterker nog, ik baal ervan als een stekker dat ik deze blog niet al een week geleden gepost heb.
The man in charge is Paul Rem, conservator van Paleis het Loo. Keurige en net geklede man als je hem ziet op de televisie bij een aflevering van Knevel en van de Brink. Niks mis mee. Hij wordt geïnterviewd (bij Knevel en van den Brink) over wat de regels zijn voor een statieportret, hoe wordt je je gekozen, waarom wordt de kunstenaar gekozen en waar wordt specifiek op gelet. Op zich best interessant omdat het maken van een statieportret niet heel vaak voorkomt. Gemiddeld één keer in de dertig jaar tenzij de Koning of Koningin tussentijds een nieuwe wenst omdat de tijd hem/haar heeft ingehaald.

Eén ding is heel belangrijk volgens Paul Rem een statieportret moet statig zijn. Iedere kijker moet met één blik kijkende naar het statieportret kunnen zien dat de afgebeelde persoon heel erg belangrijk moet zijn! Veelal wordt dit bereikt door de houding van de persoon maar ook uitgebeeld door attributen af te beelden. Voorwerpen die alleen in het bezit van een zeer voornaam persoon kunnen zijn. Dat is de essentie van een statieportret. Daarnaast moet de afbeelding vanuit een iets lager standpunt worden gemaakt om de afgebeelde persoon nog iets groter en belangrijker te maken. Allemaal logisch wanneer het uitgelegd wordt.

En dan nu kandidaat nummer 1: ( was kandidaat maar heeft de opdracht al gekregen vorige week, maar dat had ik niet begrepen)

54C77067-7405-462F-BCE6-F65C4177A226
Schilderij Iris van Dongen, origineel rechts van Koos Breukel als foto


Ik had hier oorspronkelijk een tekst geschreven van best okay ( onderstaand schilderij) maar nu blijkt opeens het volgende. Links is het eindproduct van Iris van Dongen en rechts is een foto een poosje geleden gemaakt door Koos Breukel. Het is niet moeilijk om te zien dat Iris rechtstreeks een foto van Koos heeft overgeschilderd en er een behangetje achter heeft geschilderd. Koos is terecht helemaal over de zeik en heeft Iris van Dongen van plagiaat beschuldigd. Iris ontkent het niet en zegt dat ze het tegen iedereen van de pers vertelt heeft dat ze het schilderij heeft gemaakt gebaseerd op een foto van Koos Breukel. Alleen schreef de pers dat nooit op, ja daar kan ik ook niets aan doen zegt Iris vervolgens. Ik zei het wel maar ze schreven het niet op.

Tsja, dat is makkelijk. Wel 75.000 euro opstrijken, maar niet even Koos bellen of het goed is of eventueel aanbieden om iets af te dragen als ze de opdracht zou krijgen.
Ik dacht en zo had ik ook de blog geschreven dat de het drie genomineerden waren, maar de drie dames bleken allemaal al gewonnen te hebben. Dus her en der moet ik wel even mijn blog wat bijschaven of je moet het even anders lezen doordat het al een week eerder is geschreven.

Pikant detail is dat de auteursrechten op de foto gemaakt door Koos al verkocht zijn aan de RVD. En nu moet de RVD er weer voor betalen maar nu in de vorm van een schilderij. Dat is vreemd! En het bedrag van de 75.000 euro is zo hoog omdat dit ook genoeg moet zijn om de auteursrechten af te kopen. Maar die had Iris helemaal niet! Dus dat bedrag voor Iris kan alsnog omlaag. Goede bezuiniging voor de schatkist.

Het eerste werk van Iris zag er heel anders uit. En let op... de kunstenaar moest iets maken wat in de lijn moest liggen hoe het eindproduct eruit zou komen te zien. Moet je nu kijken!

342826B9-E33D-433D-A454-37C3A48DC43C


Bovenstaand staat het werk waarop Iris heeft gewonnen. Dat lijkt me toch iets heel anders. En toen ze had gewonnen dacht ze kom ik ga een foto van Koos naschilderen met een behangetje erachter. Okay genoeg over de arme Iris. Al hoewel arm? 75.000 euro voor kopieerkosten! Niet slecht.

Nu kandidaat nummer 2:

D938E671-7618-454F-9CB0-2F8670C8536F
Schilderij Femmy Otten


Femmy Otten schilderde het bovenstaande. Paul Rem wordt hier persoonlijk behoorlijk wild van (????). Ik niet. Ik vind namelijk dat onze Koning als een soort down syndroom persoon (met al mijn respect voor de geportretteerde want ik ben echt wel oranje gezind en daar schaam ik mij niets voor) geschilderd is. Verhoudingen kloppen niet, oren zitten te laag, neus is te smal.....En een beetje sfeer en mooi licht, nee daar doet Femmy niet aan. Kortom het gezicht is totaal anders. En Paul Rem zegt dan nota bene nog dat alledrie de kandidaten erg goed hun best hebben gedaan. Ik heb even zitten googelen op haar andere werk, maar het is niet echt hoopgevend. Ze kan leuke dingen maken in een soort 3d vormen, maar schilderen? Absoluut niet. Maar het ergste vind ik nog dat Meneer Rem hier echt wild van werd, dus de kans bestaat dat er zoiets als dit straks in alle overheidsgebouwen komt te hangen (inmiddels is het zeker dat je zoiets als dit kunt gaan tegenkomen in de overheidsgebouwen). Je moet er toch niet aan denken.

Dat gekke ding links naast het hoofd van Willem Alexander is een lege patroonhuls. Afgeschoten te tijde dat Willen Alexander geboren werd ten teken dat de aanstaande nieuwe Koning was geboren en nu mee geschilderd omdat hij ook werkelijk koning is geworden. Daar is over nagedacht. Dat is goed. Vind ik wel leuk gevonden. Maar om dat zo op deze manier mee te schilderen. Verschrikkelijk. Het lijkt nu wel het nieuwste model Ikea lampenkap. Behangetje is helemaal goed bevonden door mij. Past er echt bij. Mijn vrouw vindt wel een mooi schilderij. Dat zal hoogst waarschijnlijk door dat zelfde behangetje komen. Zit ik samen met haar de zoveelste engelse Butler serie te kijken krijg ik altijd te horen: "oh wat een mooi behang". Erg grappig van haar maar ik vind het echter verschrikkelijk zoals onze Koning eruit ziet. Je ziet echter ook dat smaken verschillen. Of het nu door het behangetje komt of niet, smaken verschillen. Ik heb nog navraag gedaan bij mijn vrouw ( een dag later dan dat ik deze blog heb geschreven) en het bleek inderdaad door het gebruikte behangetje te komen dat ze het bovenstaande statieportret wel mooi vond.

En dan nu kandidaat nummer 3: Mijn grote vriendin....
7D8E6A6F-EDB2-411A-BD09-069E75F2CCD1
Foto van Rineke Dijkstra

Al jaren roep ik dat Rineke Dijkstra niet kan fotograferen en dat ze een gehypte fotografe is. Mensen worden vervolgens boos op mij geworden omdat je zoiets niet mag zeggen. Redenen om niets over haar te mogen zeggen zijn: ze is beroemd, ze hangt in musea, ze verkoopt haar werk voor veel geld. Maar dat wil nog niet zeggen dat het goed is. Gelukkig helpt Rineke mij nu een handje. Wanneer je bovenstaand werk instuurt als een aanstaand statieportret dan heb je er echt niets van begrepen. Meneer Rem was het overigens daar wel mee eens. Hij vond het ook nog niet een statieportret, maar Rineke Dijkstra is wel een fantastische fotografe.

Rineke, ooit beroemd geworden met de strandserie is al jaren hierop aan het voortborduren. Alles wat ze aanraakt doet ze op exact dezelfde en vlakke manier. Wanneer je een onzeker en jong iemand in zijn badpak op een leeg strand fotografeert en er een verhaaltje bij maakt over het geworstel met innerlijke emoties en meer van dit soort argumenten kan ze er nog wel mee wegkomen. Maar als je onze koning op precies dezelfde lullige wijze fotografeert???? Worstelt hij dan ook met zijn innerlijke emoties? Dit is toch geen statieportret? Het is een foto van een manager van een Praxis, Ikea of Hema vestiging die zijn omzetten ziet kelderen maar nog probeert de schijn hoog te houden. Meer niet. Wat leuk is met jongeren op een strandje, zo kun je de Koning niet fotograferen als er om een statieportret wordt gevraagd. Er zullen weer volksstammen het niet mij eens zijn, maar dit laat toch echt zien dat Rineke echt niets anders kan dan waarmee ze ooit furore heeft gemaakt. Zelfs voor het maken van een statieportret kan ze niets anders uit de kast halen (figuurlijk) terwijl het gemaakte werk echt wel aan voorwaarden moet voldoen om een statieportret te kunnen zijn.

4A1F30CD-14BB-40F8-8824-52E67E1D4F17
Foto van Rineke Dijkstra

Ook de officiële foto in het archief van de RVD is op exact dezelfde wijze gefotografeerd. Maxima is normaal gesproken toch een mooie en charmante vrouw en nu in handen van Rineke Dijkstra blijft er niet zoveel meer van over dan de charme en haar knap zijn. Hoe krijg je het voor elkaar als fotograaf om Maxima zo te portretteren? Dit is zo helemaal niets! Een mooi iemand lelijk maken. Het is een gave van Rineke Dijkstra. Ik heb haar nog nooit iemand mooi zien fotograferen. Hoogstens lukt het haar om iemand te fotograferen zoals het is, of liefst wat lelijker en minder aantrekkelijk. Hoe kan men deze vrouw betrekken in het proces voor het maken van een nieuw statieportret? Ik wil de tijd alvast voor zijn door nu te zeggen dat als Rineke de opdracht krijgt, en die kans schat ik hoog in, dat het uiteindelijke statieportret niets mooier zal zijn dan bovenstaande foto. Ze kan niet beter!!!! Dit is wat het is en mooier zal het nooit worden. Doorloop haar hele oeuvre nog maar eens. Probeer een foto te vinden die wezenlijk anders of mooier is dan dit. This it!

Helaas bleek ze de opdracht al te hebben ontvangen.

Sowieso vind het Koninklijk huis niet echt gelukkig met de keuze van kunstenaars. Erwin Olaf heeft ook Maxima redelijk lelijk weten af te beelden. Met licht van onderen. Doodzonde nummer 1. Licht komt nooit van onderen, ook door Erwin Olaf kan dat niet gedaan worden. Het deed het uiterlijk van Maxima dan ook geen goed. Ik zou willen voorstellen huur eens een vakman in en een keer niet een kunstenaar. Dan krijg je eindelijk mooi werk. Koos Breukel heeft al een keer gedaan en dat leverde in ieder geval een redelijk statieportret op.

Extra toevoeging: Koos Breukel bleek vorig jaar afgewezen te zijn om het officiële statieportret te maken. Hij was te oud, ze zochten jongere kunstenaars. Saillant detail is dat Rineke Dijkstra drie jaar ouder is dan Koos. Het Mondriaan fonds wat tegenwoordig de selectie van kunstenaars maakt houdt er vreemde selectiecriteria op na. Ouder is jonger?

DDD47D21-737C-4635-AFEC-B751B5EE547A
Foto van Koos Breukel


Koos heeft het al een keer gedaan alleen was het niet officieel, klinkt raar maar dat kan ik ook niet echt uitleggen. Hoe dan ook het getoonde is wel velen malen beter dan de nu verkozen officiële statieportretten. Maar het kan nog beter. Ik weet dat Koos beter kan dan dit. Het licht staat nog iets te laag, en de Koning staat er niet echt lekker ontspannen of vorstelijk bij. Kan aan de Koning liggen ( hij is geen volleerd fotomodel, maar Koning), maar het kan ook aan Koos zelf liggen. De Koning staat onzeker te kijken, zeker niet voornaam of statig. Normaal gesproken is dit toch één van de sterke kanten van Koos Breukel. Toch is dit wel het beste wat ik tot nu toe gezien heb van onze nieuwe Koning ook al is de foto is nog niet af. Het moet op vele plekken 30 jaar hangen aan de muur. Dan moet je een foto hebben die perfect is en dat is deze nog niet.

7F0A7421-F82B-4A8B-A127-A6FF3B68167FFD634968-D8D4-4903-99EC-665AE2DB3BF3
Foto van Robin Dijkstra en rechts een uitvergroting van de officieel gedownloade foto van de RVD website. Dat Amalia blond is wisten we. Maar dat ze totaal wit uitgebeten haar heeft?

Nog een voorbeeld van de ongelukkige keuzes van fotografen. Robin Dijkstra is een persfotograaf die vele prijzen heeft gewonnen. Robin van Utrecht maakt vaak bijzonder werk op straat als persfotograaf. Hier heeft hij het hele gezin van onze Koning gefotografeerd. Kennelijk had hij net zijn nieuwe flitsers binnen en wist hij nog niet hoe deze in te stellen. Ik tel drie mensen met uitgebeten kapsels. Hoezo histogram controleren? Twee prinsesjes en Maxima bijten gewoon uit. Dat kan echt niet! Is hij bezweken onder de grote druk? Nu zien jullie het nog maar als een klein fotootje, maar moet je eens opletten als dit groot ziet. De uitbijters doen gewoon pijn aan je ogen. Wat wel goed is dat Robin van Utrecht onze Koning meer ontspannen en relaxed dan iedere andere besproken fotograaf tot nu toe heeft weten vast te leggen. Dat is prima. Maar..... uitbijters in een officieel door de RVD verstrekte foto? De beeldredacteur van de RVD heeft ook nog wel iets te leren. Normaal gesproken is dit toch echt afgekeurd werk of opnieuw laten maken door de fotograaf. Als een basis cursist bij mij dit doet dan krijgt hij/zij dit echt wel te horen van mij. Een basis cursist he! Er zijn gewoon een paar hele simpele dingen waar een potentieel goede foto aan moet voldoen. Eén van die dingen is dat je onderwerp niet mag uitbijten.

Moet ik het dan maar zelf gaan doen? Laten zien hoe het wel moet? Ja goed plan. Ik ga een technisch verantwoord statieportret maken. Van een man of vrouw die voornaam en zelfverzekerd zijn. Geen spoortje twijfel tonen. En daarnaast ook nog gewoon een mooie foto. Eéntje die wel 38 jaar aan de muur kan hangen. Dit krijgt een vervolg over hoe het wel moet. Waarom? Omdat het beter kan. Door niet te stelen, licht wat hoger te plaatsen en door de geportretteerde iets meer op zijn/haar gemak te stellen. En al helemaal geen uitbijters in blonde haren. Dat kan iedere basiscursist zoals eerder verteld van mij beter. En niemand krijgt hiervoor 75.000 euro. Voor dat geld mag je toch wel wat kwaliteit verwachten?

In de nastoot: En nu is het verhaal compleet. Wist ik veel een week geleden dat er nog zoveel zou gaan plaatsvinden. Alsof ik een voorgevoel had een week geleden. Misschien wel omdat het gewoon niet goed is. Ik weet het niet. Zo is het echter wel een afgerond verhaal met onderbouwing. En ja Rineke Dijkstra. Ik weet het, ze is een stokpaardje van mij. Een stokpaardje voor wat er mis is met fotografie en hoe dingen overgewaardeerd kunnen raken. Hoezo overgewaardeerd? Nou kijk nog eens naar de onderstaande foto. Hoezo subtiel flitsen? Hoezo staan alle prinsesjes er op hun leukst op? Hoezo een orignele aanpak met drie jonge meiden? Hoezo alledrie in de camera kijken? Hoezo alledrie op hun voordeligst gefotografeerd? Eén ding is wel goed. De kleuren kloppen een keer!

5202E7F1-A27B-45B1-ABCB-0FDD40B615B5